
Miasto jako dzieło sztuki
Od czasów Platona i Witruwiusza dążeniu do prawdy, dobra i piękna towarzyszyło myślenie o idealnej organizacji miasta i kompozycji jego przestrzeni. Nie przypadkiem więc marzenie o mieście idealnym fascynowało tak wielu wybitnych myślicieli i artystów włoskiego renesansu. Poszukiwanie harmonii i doskonałości poprzez realizację idealnego planu miasta – gwiaździstego, opartego na zasadach regularnej geometryczności – pozostało jednak, poza wyjątkami, przede wszystkim utopią.W 1889 roku ukazała się głośna książka Camilla Sittego „Der Städtebau nach seinen künstlerischen Grundsätzen”. Stała się ona manifestem myślenia o kreacji przestrzeni miejskiej w kategoriach artystycznych. Była też próbą – zapewne bardzo idealistyczną – przeciwstawienia się negatywnym zjawiskom żywiołowej urbanizacji epoki industrialnej. Czy idee Camilla Sittego trzeba więc dziś uznać wyłącz-nie za utopie pięknoducha myślącego o mieście w kategoriach scenografii? Czy był to może akt bezsilności i kapitulacji urbanisty? Ani jedno, ani drugie. Sitte przeciwstawił się sprowadzaniu nowoczesnej urbanizacji do wymiaru technokratycznego, przeczuwając w jakimś sensie to, co pokazał Fritz Lang w swym apokaliptycznym „Metropolis”. Miasto to jednak nie tylko idea i forma, ale także funkcja i proces. Innymi słowy, miasto to zwierciadło cywilizacji. Takie rozumienie miasta od dwudziestu pięciu lat jest jedną z głównych osi działalności MCK – badawczej, wystawienniczej, edukacyjnej i wydawniczej. Już pierwsza konferencja zorganizowana przez Centrum, Managing Historic Cities. The Case of Central Europe z 1991 roku, dotyczyła napięć między procesami, jakim podlegają współczesne miasta, a zgromadzonym w nich dziedzictwem. Logo Centrum – zainspirowane Witruwiańskim ideałem człowieka oraz koncepcją złotego podziału – wyraża dążenie do piękna poprzez kreowanie form idealnych, a zarazem otwartych i dynamicznych. Nie jest zatem przypadkiem, że w podwójnym numerze kwartalnika „Herito” towarzyszącym jubileuszowi dwudziestopięciolecia MCK postanowiliśmy zmierzyć się z pytaniem, czy miasto – a zwłaszcza współczesna metropolia – może być dziełem sztuki.
-
-
1Od redakcji
-
4Mamy na oku
-
-
Miasto jako dzieło sztuki / Pejzaże
-
12Miasto jako dzieło sztuki
-
30W latających domach przyszłości
-
56Krajobrazy komunizmu
-
68Utopia i egzotyka
-
86Rekonstrukcje architektoniczne jako dzieła sztuki
-
112Sztuka dla każdego? O sztuce publicznej w przestrzeni miasta
-
130Falsyfikowanie miasta: modernizm i awangarda
-
-
Miasto jako dzieło sztuki / Portrety
-
142Mińsk – słoneczne miasto marzeń
-
160Bratysława – miasto bez planu
-
176Bielsko i Max Fabiani – wymazywanie i przywracanie pamięci
-
184Kto napisał Triest? O pionierach „papierowego miasta”
-
204Skopje. Od nowa
-
-
Miasto jako dzieło sztuki / Weduty
-
220Nowa Huta – niedokończona utopia Polski
-
236Górnośląskie osiedla robotnicze jako totalne dzieła sztuki
-
254Strefa Kultury w Katowicach – sztuka miejskiego krajobrazu
-
272Nowoczesny Zagrzeb. Planowanie, tradycja, tożsamość
-
-
Rozmowa
-
286
Z Derekiem Sayerem rozmawiają Robert Kusek i Aleksandra Szczepan
-
-
Idee w praktyce
-
298Piękne miasto
-
310
Z Osamu Okamurą rozmawia Martyna Obarska
-
318Tęsknota za miastem przyszłości
-
-
Refleksje, wrażenia, opinie
-
332
Magdalena Bystrzak, Karol Kurnicki, Aleksandra Paradowska, Jan Balbierz, Katarzyna Jagodzińska, Wojciech Szymański, Jakub Muchowski, Beata Nykiel
-
-
Własną ręką
-
348Koneserzy miasta
-