Recenzja książki Piotra Lipińskiego „Bierut. Kiedy partia była bogiem”

Pierwsze lata po drugiej wojnie światowej to niezwykle ciekawy i wciąż niewystarczająco opisany okres polskiej historii. To czas formowania się aparatu komunistycznego terroru, działania kontrowersyjnej partyzantki (tzw. wyklętych), ale i ogromnych przemian społecznych czy odbudowy kraju po wyniszczającej wojnie. Na temat pierwszej powojennej dekady powstały w ostatnich latach fantastyczne, odkrywające nowe jej aspekty książki: „Prześniona rewolucja” Andrzeja Ledera, „Mała zbrodnia. Polskie obozy koncentracyjne” Marka Łuszczyny czy – nieco wcześniej – „Strach” Jana Tomasza Grossa. Wydany w listopadzie nakładem Wydawnictwa Czarne „Bierut. Kiedy partia była bogiem” Piotra Lipińskiego mógłby być kolejną z nich. »

Recenzja książki Piotra Kępińskiego „Litewski spleen”

Najnowszą książkę Piotra Kępińskiego, wydany przez wrocławskie Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka‑Jeziorańskiego „Litewski spleen”, czyta się jak baśń o niespełnionej możliwości wspólnoty, o zaprzepaszczonej szansie stworzenia w tym regionie Europy silnego, opartego na partnerstwie sąsiedztwa. »

Recenzja gry planszowej „Semper Fidelis. Bitwa o Lwów 1918–1919”

Rok 2018 przynosi setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Związane z jubileuszem wydarzenia i propozycje wydawnicze zaczęły pojawiać się już pod koniec roku 2017. Jedną z nich jest strategiczna gra planszowa dla dwóch osób „Semper Fidelis. Bitwa o Lwów 1918–1919” . Jak podpowiada tytuł, wprowadza ona graczy w sam środek polsko‑ukraińskich walk o Lwów w listopadzie 1918 roku. »

Recenzja książki Sachy Batthyany'ego „A co ja mam z tym wspólnego?”

W nocy z 24 na 25 marca 1945 roku, po suto zakrapianej kolacji zorganizowanej w zamku Rechnitz przez hrabinę Margit von Batthyány z mężem dla nazistowskich notabli, zastrzelono około stu osiemdziesięciu przymusowych robotników przetrzymywanych w przyzamkowej stodole. Ofiarami byli węgierscy Żydzi mający za zadanie budowę wału południowo‑wschodniego, który powstrzymałby marsz Armii Czerwonej na zachód. Dokładna liczba zamordowanych nie jest znana, podobnie jak miejsce ich pochówku, ale Rechnitz stało się podwójnym symbolem: opieszałości organów ścigania oraz powszechnej niepamięci. »

Recenzja książki Georgesa Minka „Polska w sercu Europy"

Georges Mink wpadł na pomysł prosty i genialny. Postanowił opowiedzieć o ostatnich stu latach historii Polski przez pryzmat politycznych emocji – zarówno tych dawnych, jak i dzisiejszych. Niestety realizacja tego zamierzenia pozostawia wielki niedosyt. »

Recenzja książki Vladimira Petrovicia „The Emergence of Historical Forensic Expertise. Clio Takes the Stand"

Mniej więcej od lat osiemdziesiątych ważne miejsce w sferze publicznej zajmują praktyki sprawiedliwości transformacyjnej. Angażują one zwłaszcza społeczeństwa byłego Bloku Wschodniego, Ameryki Łacińskiej (np. Chile, Argentyny) czy Afryki (np. RPA, Sudanu Południowego), w których stosunkowo niedawno doszło do przemian ustrojowych. Wzbudziły one żądania historycznego osądu oraz prawnego rozliczenia i naprawy krzywd wyrządzonych przez poprzednie reżimy. Napędzają je idee praw człowieka i historycznej sprawiedliwości. Dążenia te zyskały instytucjonalną formę w postaci komisji prawd i pojednania, międzynarodowych trybunałów karnych i instytutów naukowych badających historię najnowszą. W Polsce rolę taką wobec dziedzictwa PRL‑u sprawuje IPN, którego badania dostarczać mają wiarygodnego materiału do budowy pamięci społecznej o poprzednim systemie, w tym osądzenia jego zbrodni. Skala tych praktyk i ich oddziaływanie na życie współczesnych są tak duże, że od niedawna są one przedmiotem intensywnie prowadzonych badań podejmowanych przez prawników, socjologów, kulturoznawców i historyków. Książka Vladimira Petrovicia to historyczny komentarz do tego zjawiska. »

Żegota – ukryta pomoc

Wystawa poświęcona ludziom zaangażowanym w działalność konspiracyjnej krakowskiej Rady Pomocy Żydom, którzy na rozmaite sposoby pomagali Żydom ukrywającym się po tak zwanej stronie aryjskiej, a także uwięzionym w gettach i obozach koncentracyjnych. Prezentowana w oddziale MHK Fabryka Emalia Oskara Schindlera czasowa ekspozycja stanowi rozszerzenie wątków obecnych na wystawie stałej zatytułowanej Kraków – czas okupacji 1939–1945. »

Kłopotliwe dziedzictwo obozów zagłady

Premiera najnowszego „Herito” 6 lutego. Tym razem tematem numeru jest „dziedzictwo kłopotliwe” w Europie Środkowej. Już teraz publikujemy cztery fragmenty tekstu Piotra Pazińskiego poświęcone obozom zagłady na terenie Polski.  »

Szczecińskie awangardy

Wystawa Szczecińskie awangardy gromadzi dzieła artystów współczesnych związanych z Wydziałem Malarstwa i Nowych Mediów Akademii Sztuki w Szczecinie, przepracowujących idee klasycznej awangardy. Ramy pokazu stanowi lokalny kontekst – dzieje dwóch instytucji o mieszczańskim rodowodzie, muzeum i uczelni artystycznej. Ich pierwotna negacja oraz wynikająca z niej reforma stały u podstaw awangardowego projektu początku XX wieku. »

Wyspiański

Wystawa prezentująca pełną kolekcję dzieł Stanisława Wyspiańskiego (1869–1907) zgromadzonych w MNK. Liczący blisko 900 pozycji inwentarzowych zbiór prac tego artysty, jednego z najwybitniejszych polskich twórców – malarza, rysownika, grafika, a także poety, dramatopisarza, scenografa i reformatora teatru, posiada bezprecedensową wartość artystyczną i nie znajduje analogii w żadnej innej kolekcji dzieł Wyspiańskiego w Polsce i za granicą.

 »