Csaba Nemes. Gdy polityka wchodzi w codzienność

Od 16 października 2015 do 27 marca 2016
MOCAK
Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie
Wernisaż: 15 października 2015

Węgierski artysta Csaba Nemes podejmuje w swojej twórczości próbę krytycznej analizy nierówności społecznych i ekonomicznych, a także zaskakujących momentów przenikania się prywatnych historii i ważnych wydarzeń politycznych. Na prezentowanej w MOCAK-u wystawa indywidualna Nemesa Gdy polityka wchodzi w codzienność prezentuje obrazy, rysunki, filmy, animacje oraz fotografie. Najnowsza seria obrazów nosi tytuł Aktywa zamrożone (2015) i stanowi komentarz do dzisiejszych wypaczeń politycznych oraz utrwalonych podziałów społecznych. Cykl jest zaktualizowaną wersją osławionego dzieła sztuki społecznie zaangażowanej – muralu stworzonego przez Diega Riverę w Nowym Jorku w latach 30., w czasie wielkiego kryzysu. Ważny punkt odniesienia dla twórczości Nemesa stanowi pogląd teoretyka Franca Berardiego „Bifa”, który stwierdził, że kiedy tracimy nadzieję w obliczu trudnej sytuacji ekonomicznej i politycznej oraz nowego europejskiego egoizmu, „pozostaje nam tylko przyjaźń”. Przechodząc od roli biernego świadka zachodzących zmian do roli aktywisty walczącego o wolność artystyczną i społeczną sprawiedliwość, Nemes tworzy fascynującą kronikę dokumentującą trudną drogę transformacji węgierskiego społeczeństwa od upadającego socjalizmu państwowego do zadeklarowanej nieliberalnej demokracji.

Centralnym punktem wystawy jest seria obrazów zatytułowana Imię ojca: Csaba Nemes (2009–2014). Nemes postanowił przemalować wybrane fotografie z rodzinnego archiwum liczącego kilkaset zdjęć. Oryginalne fotografie wykonał w latach 60. i 70. w jednej z węgierskich wsi ojciec artysty, po którym ten ostatni otrzymał imię. W swych pracach Nemes kwestionuje status obrazów jako dokumentacji codziennego życia w czasach socjalizmu i bada różne sposoby przetwarzania politycznej przeszłości oraz włączania osobistych przeżyć w narrację historyczną. Na wystawę składa się także cykl rysunków Pub Szczątki Utopii (2011–2013), który ujawnia opozycyjny charakter najsławniejszych pubów w Budapeszcie, oraz wybór plakatów, wśród nich Sztuka plebejska! (2013). Towarzyszą im prace dokumentujące protesty ludzi ze świata sztuki przeciwko arogancji konserwatystów kierujących polityką kulturalną Węgier. Najnowsze dzieła Nemesa są umieszczone w kontekście jego twórczości z lat wcześniejszych. Film zatytułowany Remake (2007) wskazuje na genezę obecnych nadużyć politycznych, poruszając problem dramatycznych wydarzeń towarzyszących 50. rocznicy rewolucji węgierskiej. Architektura w sztuce Nemesa staje się wyrazem społecznej potęgi, zaś wydarzenia historyczne oraz pełne uroku wspomnienia z przeszłości są nie tyle pretekstem do oddawania się nostalgii, ile kluczem do interpretacji teraźniejszości.

Csaba Nemes urodził się w 1966 roku, mieszka i pracuje w Budapeszcie. Ukończył Węgierską Akademię Sztuk Pięknych w 1989 roku, tam też w 2010 roku obronił pracę doktorską. Jest wykładowcą w Akademii Sztuk Pięknych Uniwersytetu w Pécs; reprezentuje go Knoll Galleries Vienna & Budapest. Ostatnie wystawy: Don’t Try to Make it Logical (Nie próbuj znaleźć w tym logiki, Museum of Modern and Contemporary Art, Rijeka, 2014); Let’s Talk About Nationalism! Between Ideology and Identity (Porozmawiajmy o nacjonalizmie! Pomiędzy ideologią a tożsamością, Kumu Art Museum, Tallinn, 2010) oraz Furtka do szczęścia (Muzeum Sztuki w Łodzi, 2011). Jako członek grupy Free Artists (Wolni Artyści), odegrał znaczącą rolę w protestach przeciwko przejęciu kontroli nad węgierską kulturą przez prawicę. W 2013 roku został laureatem Leopold Bloom Art Award, wystawa finalistów odbyła się w Muzeum Ludwiga w Budapeszcie. W 2014 roku otrzymał także rezydencję RU (Residency Unlimited) w Nowym Jorku.

Dr Maja i dr Reuben Fowkes są historykami sztuki i kuratorami, pracują w Budapeszcie i Londynie. Założyli Translocal Institute for Contemporary Art, międzynarodowe centrum, z siedzibą w Budapeszcie, zajmujące się studiami nad sztuką i ekologią Europy Wschodniej.

Wystawa powstała we współpracy z Knoll Galleries Vienna & Budapest oraz Węgierskim Instytutem Kultury w Warszawie.
"Herito" objęło wystawę patronatem medialnym.